brightness_1 Nínú ohun tí ó bá Sunnah mu ni kí ó kírun òru ní àsìkò rẹ̀ tí ó lọ́lá jùlọ

Tí wọ́n bá bi wá pé: Àsìkò wo ni ó lọ́lá jùlọ fún ìrun òru?

Ìdáhùn nìyí: Nínú ohun tí a ti mọ̀ ni wí pé, dájúdájú àsìkò ìrun Witr máa ń bẹ̀rẹ̀ láti ẹ̀yìn ìrun alẹ́ títí ìgbà tí àfẹ̀rẹ̀mọ́júmọ́ yóò fi yọ. Nítorí náà àsìkò ìrun Witr  wà láàrin ìrun alẹ́ àti yíyọ àfẹ̀rẹ̀mọ́júmọ́.

Ẹ̀rí rẹ̀ ni :

Ḥadīth tí ‘Ā’ishah – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i – gbà wá, ó sọ wí pé:  “Ànábì  – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a –máa ń kí, láàrin ìgbà tí ó bá ti kírun alẹ́ tán sí ìgbà tí  àfẹ̀rẹ̀mọ́júmọ́ yóò fi yọ; òpó ìrun mọ́kànlá, ó máa ń sálámà láàrin gbogbo òpó ìrun méjì, yóò sì fi ẹyọ̀nka ṣe ìrun Witr” Al-Bukhārī gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (2031), Muslim sì gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (736).

Nípa àsìkò tó lọ́lá jùlọ fún ìrun òru, èyí ni: Ìdámẹ́ta òru, lẹ́yìn ìlàjì rẹ̀.

Ohun tí a gbà lérò ni: Kí ènìyàn pín òru sí ìlàjì, ìlàjì, kí ó sì dìde kírun òru níbi ìdámẹ́ta nínú ìlàjì òru kejì, kí ó sì sùn ní ìgbẹ̀yìn òru. Ìtumọ̀ èyí ni pé: Yóò dìde kírun òru níbi ìdámẹ́fà kẹrin àti ìkarùn-ún, yóò sì sùn níbi ìdámẹ́fà ẹlẹ́ẹ̀kẹfà.

Ẹ̀rí rẹ̀ ni : Ḥadīth tí ‘Abdullāh ọmọ ‘Amr – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí àwọn méjèèjì – gbà wá, ó sọ wí pé: Ìránṣẹ́ Ọlọ́hun – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – sọ wí pé: “Dájúdájú ààwẹ̀ tí Ọlọ́hun fẹ́ràn jùlọ ni ààwẹ̀ Ànábì Dāwūd, ìrun tí Ọlọ́hun sì fẹ́ràn jùlọ ni ìrun Ànábì Dāwūd – kí ọlà Ọlọ́hun máa bá a –, ó máa ń fi ìlàjì òru sùn, yóò sì fi ìdámẹ́ta rẹ̀ dìde kírun, yóò tún fi ìdámẹ́fà rẹ̀ sùn, ó sì máa ń fi ọjọ́ kan gba ààwẹ̀, yóò fi ọjọ́ kejì ṣínu”  Al-Bukhārī gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (3420), Muslim sì gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (1159).

– Tí ènìyàn bá fẹ́ lo Sunnah yìí, báwo ni yóò ti ṣe ìṣirò òru rẹ̀?

Yóò ṣírò àsìkò rẹ̀ láti ìgbà tí òòrùn bá ti wọ̀ títí tí  àfẹ̀rẹ̀mọ́júmọ́ yóò fi yọ. Lẹ́yìn náà yóò pín in sí ọ̀nà mẹ́fà, ìpín mẹ́ta àkọ́kọ́, èyí ni ìdáméjì àkọ́kọ́ nínú òru, yóò dìde kírun lẹ́yìn rẹ̀, èyí túmọ̀ sí wí pé: Yóò dìde kírun níbi ìdámẹ́fà kẹrin àti ìkarùn-ún. Nítorí pé dájúdájú èyí ni a ó kà sí ìdámẹ́ta òru. Lẹ́yín náà yóò sùn níbi ìdámẹ́fà ìgbẹ̀yìn, èyí ni ìdámẹ́fà kẹfà. Ìdí nìyí, tí ‘Ā’ishah – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i – fi sọ wí pé: “Àsìkò sààrì kò bá a (Ànábì)  – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – ní ọ̀dọ̀ mi rí, àyàfi kí ó máa sùn lọ́wọ́”  Al-Bukhārī gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (3420), Muslim sì gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (1159).

Èyí ni ọ̀nà tí Mùsùlùmí yóò tọ̀ tí yóò fi wà ní àsìkò tí ó lọ́lá jùlọ fún kíkírun ní òru, gẹ́gẹ́ bí ó ti wá nínú Ḥadīth tí ‘Abdullāh ọmọ ‘Amr – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí àwọn méjèèjì – gbà wá, èyí tí ó ti síwájú.

Kókó ọ̀rọ̀ yìí, ní ṣókí, ni pé: Jíjẹ́ èyí tí ó lọ́lá jùlọ àsìkò dídìde kírun lóru wà lórí ìpele mẹ́ta:

Ìpele Àkọ́kọ́:  Kí èèyàn fi ìlàjì òru àkọ́kọ́ sùn, lẹ́yìn náà yóò fi ìdámẹ́ta rẹ̀ dìde kírun, lẹ́yìn náà yóò fi ìdámẹ́fà rẹ̀ sùn – gẹ́gẹ́ bíi àlàyé tí ó ti siwájú –.

Ẹ̀rí rẹ̀ ni : Ḥadīth tí ‘Abdullāh ọmọ ‘Amr, ọmọ ‘Āṣ – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí àwọn méjèèjì – gbà wá, èyí tí ó ti síwájú láìpẹ́.

Ìpele Kejì: Kí èèyàn dìde kírun níbi ìdámẹ́ta tí ó gbẹ̀yìn nínú òru.

Ẹ̀rí rẹ̀ ni :

Ḥadīth tí Abū Hurayrah – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i – gbà wá pé; dájúdájú Ìránṣẹ́ Ọlọ́hun – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – sọ wí pé: “Ọlọ́hun Ọba wa, Oníbùkún, Ọba tí ọlá Rẹ̀ ga, máa ń sọ̀kalẹ̀, ní gbogbo òru, sí sánmà ilé-ayé, nígbà tí ó bá ṣẹ́kù ìdámẹ́ta tí ó gbẹ̀yìn nínú òru, yóò máa sọ wí pé: Tani yóò pè Mí, máa sì dá a lóhùn, tani yóò tọrọ nǹkan lọ́dọ̀ Mi, máa sì fún un, tani yóò tọrọ àforíjìn lọ́dọ̀ Mi, máa sì ṣe àforíjìn fún un” Al-Bukhārī gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (1145), Muslim sì gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (758). Bẹ́ẹ̀ náà ni Ḥadīth tí Jābir – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i – gbà wá, ó ń bọ̀ lọ́nà.

Tí ó bá ń bẹ̀rù pé òun le má jí dìde ní ìgbẹ̀yìn òru, kí ó rí i pé òun kírun ní ìbẹ̀rẹ̀ rẹ̀, tàbí ní ìgbàkíìgbà tí ó bá rọ̀ ọ́ lọ́rùn ní òru, èyí ni ìpele kẹta.

Ìpele Kẹta: Kí ó kírun ní ìbẹ̀rẹ̀ òru, tàbí ní ìgbàkíìgbà tí ó bá rọ̀ ọ́ lọ́rùn ní òru.

Ẹ̀rí rẹ̀ ni :

Ḥadīth tí Jābir – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i – gbà wá, ó sọ wí pé: Ìránṣẹ́ Ọlọ́hun – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – sọ wí pé: “Ẹni kẹ́ni  tí ó bá ń bẹ̀rù pé òun kò ní jí dìde kírun ní ìgbẹ̀yìn òru, kí ó rí i pé òun kírun Witr ní ìbẹ̀rẹ̀ rẹ̀, ṣùgbọ́n ẹní tí ó bá ń rankàn pé òun yóò jí dìde kírun ní ìgbẹ̀yìn rẹ̀, kí ó kírun Witr ní ìgbẹ̀yìn òru, nítorí pé dájúdájú ìrun ìgbẹ̀yìn òru jẹ́ ohun tí àwọn Malā’kah máa ń kópa níbẹ̀, èyí ni ó sì lọ́lá jùlọ” Muslim gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (755).

Bákan náà, a ó gbé àsọtẹ́lẹ̀ Ànábì – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a –, fún Abū Dharr, lórí rẹ̀. (An-Nasā’ī gbà á wá nínú As-sunanul-Kubrā {2712}), Al-Albānī kà á sí ẹ̀gbàwá tí ó ní àlááfíà nínú (Aṣ-Ṣaḥīḥah, 2166). Àti fún Abū Ad-Dardā’ (Aḥmad gbà á wá pẹ̀lú òǹkà {27481}), àti (Abū Dāwūd pẹ̀lú òǹkà {1433}), Al-Albānī kà á sí ẹ̀gbàwá tí ó ní àlááfíà nínú (Ṣaḥīḥu Abī Dāwūd, 5/177). Àti fún Abū Hurayrah – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i –, Muslim gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (737). Kálukú wọn sọ wí pé: “Ààyò mi sọ àsọtẹ́lẹ̀ fún pẹ̀lú nǹkan mẹ́ta”, ó sì dárúkọ nínú rẹ̀: “Àti pé kí n máa kírun Witr síwájú kí n tó sùn”.

brightness_1 Nínú Sunnah ni kí ó ṣe àwọn àdúà ìbẹ̀rẹ̀-ìrun, èyí tí ó wà nípa ìrun òrun

Nínú Sunnah ni kí ó ṣe àwọn àdúà ìbẹ̀rẹ̀-ìrun, èyí tí ó wà nípa ìrun òrun. Nínú rẹ̀ ni:

a. Ohun tí ó wá nínú Ṣaḥīḥu Muslim, nínú  Ḥadīth tí ‘Ā’ishah – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i – gbà wá, ó sọ wí pé: “Ànábì – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – nígbà tí ó bá dìde lóru láti kírun máa ń bẹ̀rẹ̀ ìrun rẹ̀ pẹ̀lú: Allāhumma Rabba Jabrā’īl, waMīkā’īl, wa’Isrāfīl, Fāṭiras-samāwāti wal-’arḍ, ‘Ālimal-ghaybi wash-shahādah, ’Anta taḥkumu bayna ‘ibādika fīmā kānū fīhi yakhtalifūn. Ihdinī limakh-tulifa fīhi minal-ḥaqqi bi-’idhnik, ’innaka tahdī man tashā’u ’ilā ṣirātin mustaqīm (Ìrẹ Ọlọ́hun, Ọlọ́hun Ọba Jabrā’īl, Mīkā’īl àti Isrāfīl. Olùṣẹ̀dá àwọn sánmà àti ilẹ̀. Olùmọ ìkọ̀kọ̀ àti gbangba.  Ìwọ ni Ó ṣe ìdájọ́ láàrin àwọn ẹrúsin Rẹ níbi ohun tí wọ́n ń ṣe ìyapa ẹnu nípa rẹ. Fi mí mọ̀nà lọ síbi òdodo tí wọ́n ń yapa ẹnu nípa rẹ pẹ̀lú ìyọ̀ǹda Rẹ. Dájúdájú Ìwọ ni O máa ń fi ẹni tí O fẹ́ mọ̀nà lọ síbi ọ̀nà tí ó dúró tọ́)” Muslim gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (770).

b. Ohun tí ó wá nínú nínú Ṣaḥīḥu méjèèjì nínú Ḥadīth tí Ibn ‘Abbās – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí àwọn méjèèjì – gbà wá, ó sọ wí pé: “Ànábì Ọlọ́hun  – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – nígbà tí ó bá fẹ́ kírun lóru máa ń sọ wí pé: “Allāhumma lakal-ḥamd, ’Anta Nūrus-samāwāti wal-’arḍi, walakal-ḥamd, ‘Anta Qayyimus-samāwāti wal-’arḍi, walakal-ḥamd, ’Anta Rabbus-samāwāti wal-‘arḍi waman fīhinn, ’Antal-Ḥaqq, wawa‘dukal-ḥaqq, waqawlukal-ḥaqq, waliqā’ukal-ḥaqq, wal-jannatu ḥaqqun wan-nāru ḥaqq, wan-Nabiyyūna ḥaqq, was-sā‘tu ḥaqq. Allāhumma laka ’aslamtu, wabika ’āmant, wa‘alayka tawakkalt, wa-’ilayka ’anabt, wabika khāṣamt, wa’ilayka ḥākamt, faghfir lī mā qaddamt, wamā ’akhkhart, wamā ’asrart, wamā ’a‘lant, ’Anta ’ilāhī lā ’ilāha ’illā ’Ant (Ìrẹ Ọlọ́hun! Gbogbo ọpẹ́ àti ẹyìn tì Ẹ ni í ṣe, Ìwọ ni ìmọ̀lẹ̀ àwọn sánmà àti ilẹ̀. Gbogbo ọpẹ́ àti ẹyìn tì Ẹ ni í ṣe, Ìwọ ni Alákòóso àwọn sánmà àti ilẹ̀. Gbogbo ọpẹ́ àti ẹyìn tì Ẹ ni í ṣe, Ìwọ ni Ọlọ́hun Ọba àwọn sánmà àti ilẹ̀ àti gbogbo ohun tí ń bẹ nínú àwọn méjèèjì. Ìwọ ni Òdodo, àdéhùn Rẹ òdodo ni, Ọ̀rọ̀ Rẹ òdodo ni, òdodo ni pípàdé Rẹ, Ọgbà-ìdẹ̀ra Àlùjánńà òdodo ni, òdodo ni Iná, òdodo ni àwọn Òjíṣẹ́ Ọlọ́hun, òdodo sì ni àkókò Ìgbéǹde. Ìrẹ Ọlọ́hun! Ìwọ ni mo gbàfà fún; Ìwọ ni mo gbàgbọ́, Ìwọ ni mo gbára lé, ọ̀dọ̀ Rẹ ni mò ń ṣẹ́rí padà sí, Ìwọ ni mo ń jà fún, ọ̀dọ̀ Rẹ sì ni mò ń wá ìdájọ́ sí. Nítorí náà forí ẹ̀ṣẹ̀ tí mo tì síwájú, àti èyí tí mo fi kẹ́yìn, àti èyí tí mo dá ní ìkọ̀kọ̀ àti èyí tí mo dá ní gbangba jìn mí. Ìwọ ni Ọlọ́hun mi, kò sí ọlọ́hun kankan tó lẹ́tọ̀ọ́ sí ìjọsìn àyàfi Ìwọ níkan)” Al-Bukhārī gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (7499), Muslim sì gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (768).

brightness_1 Nínú Sunnah ni kí ó máa sálámà níbi gbogbo òpó-ìrun méjì

Ibn ‘Umar – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí àwọn méjèèjì – sọ wí pé: “Ọkùnrin kan dìde, ó sì wí pé: Ìrẹ Ìránṣẹ́ Ọlọ́hun! Báwo ni a ṣe máa ń kírun òru? Ìránṣẹ́ Ọlọ́hun – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – dáhùn pé: “Ìrun òru, méjì, méjì ni a máa ń kí i, ṣùgbọ́n tí o bá ń bẹ̀rù kí ilẹ̀ má mọ́ bá ọ lórí rẹ̀, fi òpó-ìrun kan ṣe ìrun Witr” Al-Bukhārī gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (990), Muslim sì gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (749).

Ohun tí a gbà lérò pẹ̀lú:  (Méjì, méjì), ni kí akírun kí i ní méjì, méjì, kí ó sì sálámà níbi òpó-ìrun méjì, kí ó má kí òpó-ìrun mẹ́rin papọ̀.

brightness_1 Ó jẹ́ ohun tí ó bá Sunnah mu, kí ó jí ara ilé rẹ̀ láti jí dìde kírun lóru

Sunnah ni fún ọkùnrin kí ó jí ara ilé rẹ̀ fún ìrun òru. Bẹ́ẹ̀ náà ni obìnrin, Sunnah ni fún un kí ó jí ọkọ rẹ̀ àti gbogbo ara ilé rẹ̀ fún èyí. Èyí jẹ́ ara ríran ara ẹni lọ́wọ́ lórí dáadáa.

Ẹ̀rí rẹ̀ ni :

Ḥadīth tí ‘Ā’ishah – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i – gbà wá, ó sọ wí pé: “Ànábì – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – máa kí gbogbo ìrun rẹ̀ lóru tán pátápátá, èmí sì máa ń dùbúlẹ̀ sí ààrin rẹ̀ àti Gábàsì. Tí ó bá wá fẹ́ kírun Witr, yóò jí mi, èmi náà yóò sì kírun Witr”. Al-Bukhārī gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (512), Muslim sì gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (512).

Umm Salamah – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i – sọ wí pé: “Ànábì – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – jí lójú oorun, ó sì sọ wí pé: “Mímọ́ ni fún Ọlọ́hun, kín ni ohun tí wọ́n sọ̀kalẹ̀ nínú àwọn pẹpẹ-ọ̀rọ̀, kín ni ohun tí wọ́n sọ̀kalẹ̀ nínú àwọn àdánwò, tani yóò jí àwọn tí ń bẹ nínú yàrá dìde? – àwọn ìyàwó rẹ̀ ni ó gbà lérò – kí wọ́n le kírun, mélòómélòó obìnrin tí ó wọ aṣọ ní ayé, tí ó jẹ́ wí pé ìhòhò ni yóò wà ní ọjọ́ ìkẹyìn”  Al-Bukhārī gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (6218).

brightness_1 Ṣíṣe àdúà nínú ìdámẹ́ta òru tí ó gbẹ̀yìn

Nínú àwọn Sunnah, èyí ó kanpá, nígbẹ̀yìn òru ni; àdúà ṣíṣe. Tí akírun bá ti ṣe àdúà níbi àdúà qunūt rẹ̀, nígbẹ̀yìn òru, ìyẹn ti tó o. Ṣùgbọ́n tí kò bá ṣe àdúà níbẹ̀, dájúdájú nínú ohun tí ó jẹ́ Sunnah ni kí ó ṣe àdúà ní àsìkò yìí. Nítorí pé ó jẹ́ àsìkò tí gbígbà àdúà kanpá nínú rẹ̀. Nígbà náà ni Ọlọ́hun – Ọba Abiyì, tí Ó gbọngbọ́n – máa ń sọ̀kalẹ̀, ní ọ̀nà tí ó bá gbígbọngbọ́n Rẹ̀ mu, sí sánmà ayé. Dájúdájú ó wá nínú Ṣaḥīḥu méjèèjì, nínú Ḥadīth tí Abū Hurayrah – kí Ọlọ́hun yọ́nú sí i – gbà wá,  pé dájúdájú  Ìránṣẹ́ Ọlọ́hun – kí ìkẹ́ àti ọlà Ọlọ́hun máa bá a – sọ wí pé: “Ọlọ́hun Ọba wa, Ọba Oníbùkún, Ọba tí Ọlá Rẹ̀ ga, máa ń sọ̀kalẹ̀, ní gbogbo òru, sí sánmà ayé, nígbà tí ó bá ṣẹ́kù ìdámẹ́ta òru tí ó gbẹ̀yìn, yóò máa sọ wí pé: Tani yóò pè Mi, máa sì dá a lóhùn, tani yóò tọrọ nǹkan ní ọ̀dọ̀ Mi, máa sì fún un, tani yóò tọrọ àforíjìn ní ọ̀dọ̀ Mi, máa sì ṣe àforíjìn fún un” Al-Bukhārī gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (1145), Muslim sì gbà á wá pẹ̀lú òǹkà (758).