brightness_1
หากผู้ที่จามไม่กล่าว อัลฮัมดุลิลลาฮ์ ผู้ที่ได้ยินก็ไม่ต้องกล่าว ยัรฮะมุกัลลอฮ์
หากผู้จามไม่กล่าวว่า อัลฮัมดุลิลลาฮ์ ไม่มีซุนนะฮ์ให้กล่าว ยัรฮะมุกัลลอฮ์ แต่มีซุนนะฮ์ให้ไม่ต้องกล่าว; ดังฮะดีษที่ท่านอะนัส เราะฎิยัลลอฮุอันฮ์กล่าวว่า: “มีชายสองคนจาม ณ ที่นั่งของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม แล้วท่านบีก็กล่าวว่า: ยัรฮะมุกัลลอฮ์ ให้แก่คนหนึ่ง แต่ไม่กล่าวให้อีกคนหนึ่ง ชายคนนั้นกล่าวว่า: โอ้ท่านเราะซูลุลลอฮ์ ท่านกล่าวว่า ยัรฮะมุกัลลอฮ์ให้แก่เขา แต่ท่านไม่กล่าวให้แก่ฉัน ท่านนบีจึงกล่าวว่า: “แท้จริงเขากล่าวว่า อัลฮัมดุลิลลาฮ์ แต่ท่านไม่ได้กล่าว” (บันทึกโดยอัลบุคอรีย์ ฮะดีษลำดับที่ 6225)
นี่คือการปฏิบัติของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม และฮะดีษที่เป็นคำพูดของท่าน ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม คือฮะดีษที่ท่านอบู มูซา เราะฎิยัลลอฮุอันฮ์ กล่าวว่า ฉันได้ยินท่านเราะซูลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า: “เมื่อคนหนึ่งคนใดในหมู่พวกท่านจาม แล้วเขากล่าวว่า อัลฮัมดุลิลลาฮ์ ท่านก็จงกล่าวว่า ยัรฮะมุกัลลอฮ์ และหากเขาไม่กล่าว อัลฮัมดุลิลลาฮ์ ท่านก็ไม่ต้องกล่าว ยัรฮะมุกัลลอฮ์” (บันทึกโดยมุสลิม ฮะดีษลำดับที่ 2992)
แต่หากเป็นการอบรมฝึกฝน เช่น พ่อสอนลูก หรือครูสอนลูกศิษย์ ให้เขากล่าวว่า “พูดสิว่า อัลฮัมดุลิลลาฮ์” เมื่อจาม ให้เขารู้ว่านี่คือซุนนะฮ์ ก็ถือเป็นสิ่งที่ควรกระทำ
และผู้ที่เป็นหวัดที่ต้องจามอยู่ตลอดเวลา เมื่อเขาจามครั้งที่หนึ่ง สอง สาม ก็จงกล่าว ยัรฮะมุกัลลอฮ์ ให้แก่เขา และหลังจากครั้งที่สามแล้วก็ไม่ต้องกล่าวให้อีก
หลักฐานคือ: ฮะดีษที่ท่านอบู ฮุร็อยเราะฮ์ เราะฎิยัลลอฮุอันฮ์ รายงานว่า ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า: “จงกล่าว ยัรฮะมุกัลลอฮ์ ให้แก่พี่น้องของท่านสามครั้ง หากเขาจามอีกแสดงว่าเขาเป็นหวัด” (บันทึกโดยอบูดาวูด ฮะดีษลำดับที่ 5034 อัลอัลบานีย์ เราะฮิมะฮุลลอฮ์ กล่าวว่าเป็นฮะดีษฮะซันทั้งที่เมากูฟและมัรฟูอ์ ในเศาะฮีห์ อบี ดาวูด 4/308)
และฮะดีษในบันทึกของมุสลิมก็มาสนับสนุน เป็นฮะดีษที่ท่านซะละมะฮ์ บิน อัลอักวะอฺ เราะฎิยัลลอฮุอันฮ์ ได้ยินท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า “ยัรฮะมุกัลลอฮ์” เมื่อได้ยินชายคนหนึ่งจาม และเมื่อเขาจามอีกท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ก็กล่าวว่า: “ชายคนนี้เป็นหวัด”
บันทึกโดยมุสลิม ฮะดีษลำดับที่2993.
ดังที่กล่าวมาแล้วสรุปได้ว่าผู้จามที่เราไม่ต้องกล่าวว่า ยัรฮะมุกัลลอฮ์ ให้นั้นมีสองสภาพคือ
1. เมื่อเขาจาม เขาไม่ได้กล่าวว่า อัลฮัมดุลิลลาฮ์
2. เมื่อเขาจามเกินสามครั้ง เพราะเขาเป็นหวัด
