brightness_1 Тағамның бір үзіндісі жерге құлап қалса, оны тазартып жеу.

Жәбірдің  хадисінде, ол: «Пайғамбардың  былай деп айтқан сөзін естідім: «Шын мәнінде, шайтан адам не істесе де қасында жүреді. Тіпті тамақтанып отырғанда да. Егер біреулеріңнің тағамдарыңнан бір үзінді жерге құлап қалса, оны жабысып қалған /лас/ нәрселерден тазартып, одан кейін оны шайтанға қалдырмай, жеп қойсын. Ал, егер тамақтанып болса, саусақтарын жаласын. Негізінде, сендер тағамдарыңның қайсысында береке барын білмейсіңдер», - деді (Муслим, 2033).

Осы хадисті терең ойланып, түсінген адам шайтанның адам не істесе де қасында жүріп, амалына араласуына қатты тырысатынын көреді. Өмірінің берекесін кетіріп, амалдарының көбісін бұзғысы келеді. Шайтанның адамның соңынан қалмай, бүкіл амалдарына араласқысы келіп, тырысатынына пайғамбардың мына сөзі дәлел болады: «Шын мәнінде, шайтан адам не істесе де қасында жүреді».

brightness_1 Саусақтарды жалау.

Сүннет бойынша, тамақтанғаннан кейін саусақтарды жалау немесе біреуге, мысалы әйеліне, жалатқызу дұрыс болып есептеледі. Оның үстіне, сүннет бойынша, саусақтарда тағамның қалдықтары қалса, оларды жалаудан бұрын майлықпен сүртілмейді.

Бұл жөнінде, жоғарыда айтылып кеткен Жәбірдің  хадисінде хабарланған.

Сондай-ақ, екі «Сахих» хадистер жинағында Ибн Аббастың /ол екеуіне Алла разы болсын/ хадисінде, пайғамбардың  мына сөзі хабарланады: «Біреулерің тамақтанса, қолын жаламай немесе жалатпай сүртпесін» (әл-Бұхари, 5456; Муслим, 2033).

brightness_1 Ыдыстан тыс үш рет дем алу.

Сүннет бойынша, сусынды ыдыстан үш бөліп ішу және әрбір бөліктен кейін дем алу керек.

Бұл жөнінде: Әнәс  хадисінде, ол: «Алла елшісі  /қандай да бір ыдыстан ішкен/ кезде, ол әдетте үш дем алып, дем шығарып ішетін, және: «/егер осылай ішсе/, ол шөлді жақсы қандырады, /денсаулық үшін/ пайдалы болады  және жақсы сіңірілуіне көмектеседі», - дейтін еді». Әнәс : «Мен де солай істеймін», - деді (әл-Бұхари, 5631; Муслим, 2028).  

Бұл жерде ыдыстан тыс дем алуды айтып отыр. Себебі, ыдыстың ішіне дем алып шығару – мәкруһ амал. Екі «Сахих» хадистер жинақтарында келген Әбу Қатаданың хадисінде айтылғандай: «Алла елшісі  былай деді: «Біреулерің сусын ішетін болса, ыдыстың ішіне дем алмасын»» (әл-Бұхари, 5630; Муслим, 267).

brightness_1 Тамақтанғаннан кейін Алла Тағалаға мадақ-мақтаулар айту.

Бұл сүннет жөнінде:

Әнәс ибн Мәликтің  хадисінде, ол: «Алла елшісі  былай деді: «Шын мәнінде, Алла Тағала, тамақ жегеннен кейін Оған мадақ-мақтаулар айтатын және сусын ішкеннен кейін Оған мадақ-мақтаулар айтатын пендеге разы болады»», - деді (Муслим, 2743).

Мақтау айтудың бірнеше нұсқалары бар. Олардан:

А) «Аллаға көп, игі, берекелі, әрдайым жиі айтылатын, үздіксіз, біз оған әрдайым мұқтаж болатын мақтаулар болсын. Уа, Раббымыз!» (Әлхамду ли-Лләһи кәсиран тайибән мубәракән фиһи, ғайрә мәкфи-йин, уә лә муәддәъин, уә лә мустағнән ъанһу! Раббәнә!)/الْحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ غَيْرَ مَكْفِيٍّ ، وَلَا مُوَدَّعٍ ، وَلَا مُسْتَغْنًى عَنْهُ رَبَّنَا/ (әл-Бұхари, 5458).

Б) «Қажеттіліктерімізді беріп, шөлімізді қандырған, ешкімге де мұқтаж емес, нығметтеріне шүкіршілік етілетін Алла Тағалаға мадақ-мақтаулар болсын» (Әлхамду ли-Лләһи-лләзи кәфәнә уә әруәнә ғайрә мәкфи-йин, уә лә мәкфурин)/الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي كَفَانَا وَأَرْوَانَا غَيْرَ مَكْفِيٍّ ، وَلَا مَكْفُورٍ / (әл-Бұхари, 5459).

brightness_1 Тамақтандырған кісі үшін дұға жасау.

Бұл туралы Абдулла ибн Бусрдің  хадисінде, ол: «Алла елшісі  әкемнің үйіне дем алып тоқтаған еді. Біз оған тағамын және құрмадан дайындалған астың түрін /уатба/ ұсындық. Пайғамбар ол астан алды, одан кейін құрма алып келдік. Одан да жеді. Құрманың сүйекшелерін сұқ пен орта саусақтарының арасына қойып лақтырып отырды. Одан кейін сусын әкелінді, оны ішті де оң жақта отырғанға берді. Сонда әкем пайғамбардың аяқ артар жануарының жүгенін ұстап: «Біз үшін Алла Тағаладан дұға сұрашы», - деді. Пайғамбарымыз: «Уа, Алла! Мыналарға берген ризықтарыңда береке бер. Оларды кешіре гөр! Оларға рахымшылығыңды таныта гөр!» (Аллаһуммә, барик ля-һум фи-ма разақ-та-һум, уә-ғфир лә-һум уә-рхам-һум!)/اللَّهُمَّ بَارِكْ لَهُمْ فِي مَا رَزَقْتَهُمْ ، وَاغْفِرْ لَهُمْ ، وَارْحَمْهُمْ/ - деп дұға қылды», - деді (Муслим, 2042). 

brightness_1 Сол жақта отырған кісіден бұрын алдымен оң жақта отырған кісіні сусындырған жақсы.

Яғни, адам ыдыстан ішкеннен кейін, сүннет бойынша, сусынды оң жақтағы кісіге бергені дұрыс.

Бұл туралы Әнәс ибн Мәликтің  хадисінде айтылған. Ол былай деп баяндайды: «Алла елшісі  біздің үйімізге келіп, сусын сұрады. Біз ол үшін қойымызды саудық. Сосын, мен міне мына құдығымнан су шығарып /сүт пен суды араластырып/ Алла елшісіне  ұсындым. Алла елшісі сусыннан ішкенде, сол жағында Әбу Бәкір, ал алдында Омар, оң жағында бәдәуи /көшпелі араб/ тұр еді. Алла елшісі ішіп болғаннан кейін Омар Әбу Бәкірге көрсетіп: «Уа, Алла елшісі, міне – Әбу Бәкір», - деді. Бірақ, Алла елшісі  Әбу Бәкір мен Омарды қалдырып, ыдысын бәдәуи арабқа берді. Одан кейін Алла елшісі : «Оң жақтағылар! Оң жақтағылар! Оң жақтағылар!», - деді». Әнәс : «Міне, бұл – сүннет, бұл – сүннет, бұл – сүннет», - деді. (әл-Бұхари, 2571, Муслим, 2029).