Asqırdıqda “Əlhəmdulilləh” demək.

<p style="direction: ltr; ">Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) demişdir: “Qoy, sizdən biri asqırdıqda «Əlhəmdulilləh» (Allaha həmd olsun!) desin. Onu eşidən (din) qardaşı və ya dostu isə ona «Yərhəmukəllah» (Allah sizə rəhm etsin!) desin. O da «Yərhəmukəllah» deyənə «Yəhdikumullahu və yuslihu bələkum» (Allah sizi doğru yola yönəltsin və işlərinizi avand etsin!) desin” (əl-Buxari: 6224).</p> <p style="direction: ltr; ">Həmçinin hərdən asqırdıqda «Əlhəmdulilləh alə kulli hal» demək sünnədir. Başqa rəvayətdə deyilir: “Qoy, sizdən biri asqırdıqda «Əlhəmdulilləh alə kulli hal» (Hər bir halda Allaha həmd olsun!) desin” (Əbu Davud: 5031; İbn Qayyim hədisin isnadına ‘‘səhih’’ demişdir: «Zədul-Mead», 2/436).</p>

Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) demişdir: “Qoy, sizdən biri asqırdıqda «Əlhəmdulilləh» (Allaha həmd olsun!) desin. Onu eşidən (din) qardaşı və ya dostu isə ona «Yərhəmukəllah» (Allah sizə rəhm etsin!) desin. O da «Yərhəmukəllah» deyənə «Yəhdikumullahu və yuslihu bələkum» (Allah sizi doğru yola yönəltsin və işlərinizi avand etsin!) desin” (əl-Buxari: 6224).

Həmçinin hərdən asqırdıqda «Əlhəmdulilləh alə kulli hal» demək sünnədir. Başqa rəvayətdə deyilir: “Qoy, sizdən biri asqırdıqda «Əlhəmdulilləh alə kulli hal» (Hər bir halda Allaha həmd olsun!) desin” (Əbu Davud: 5031; İbn Qayyim hədisin isnadına ‘‘səhih’’ demişdir: «Zədul-Mead», 2/436).

Asqırıb Allaha həmd etməyənə rəhmət diləməmək.

<p style="direction: ltr; ">Əgər bir kəs asqırıb Allaha həmd etməzsə («Əlhəmdulilləh» deməzsə), o halda ona rəhmət diləməmək («Yərhəmukəllah» deməmək) sünnədir. Ənəs (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir: “İki nəfər Peyğəmbərin (salləllahu aleyhi və səlləm) yanında asqırdı. Peyğəmbər onlardan birinə rəhmət dilədi, digərinə isə rəhmət diləmədi. (Rəhmət diləmədiyi adam) dedi: “Nəyə görə ona rəhmət dilədin, mənə isə diləmədin?” Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) dedi: “O, Allaha həmd etdi, sən isə Ona həmd etmədin” (əl-Buxari: 6225). Başqa bir hədisdə isə Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) belə demişdir: “Sizdən biriniz asqırıb Allaha həmd etsə ona rəhmət diləyin. Yox əgər Allaha həmd etməsə, o halda ona rəhmət diləməyin” (Müslim: 2992).</p> <p style="direction: ltr;">Lakin atanın oğluna, müəllimin tələbələrinə və buna oxşar hallarda təlim məqsədilə bu zikrləri bilməyən insanlara xatırlatması daha gözəldir.</p> <p style="direction: ltr;">Əgər insan təkrar-təkrar asqırdıqda onun üçün yalnız üç dəfə rəhmət dilənir və bundan artıq asdqırdıqda isə artıq ona rəhmət dilənmir.</p> <p style="direction: ltr;">Əbu Hureyradan (Allah ondan razı olsun) hədisdə deyilir: “(Din) qardaşın (asqırdıqda) üç kərə ona rəhmət dilə! Bundan artıq asqırarsa (bil ki,) artıq onu zökəm tutub” (Əbu Davud: 5034; əl-Albani hədisə ‘‘həsən moquf və mərfu’’ demişdir: «Sahihu Əbi Davud», 4/308).</p> <p style="direction: ltr;">Sələmə ibn Əkva (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir: “(Bir dəfə) Peyğəmbərin (salləllahu aleyhi və səlləm) yanında ikən bir nəfər asqırdı və Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) ona: «Yərhəmukəllah» – dedi: Adam bir də asqırdıqda Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) dedi: “Bu adamı zökəm tutub” (Müslim: 2993).</p> <p style="direction: ltr;"><strong>Nəticə budur ki, iki halda insana asqırdıqda rəhmət dilənmir:</strong></p> <p style="direction: ltr;">1.Asqırıb Allahı həmd etmədikdə;</p> <p style="direction: ltr; ">2.Üç kərədən artıq asqırdıqda.</p>

Əgər bir kəs asqırıb Allaha həmd etməzsə («Əlhəmdulilləh» deməzsə), o halda ona rəhmət diləməmək («Yərhəmukəllah» deməmək) sünnədir. Ənəs (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir: “İki nəfər Peyğəmbərin (salləllahu aleyhi və səlləm) yanında asqırdı. Peyğəmbər onlardan birinə rəhmət dilədi, digərinə isə rəhmət diləmədi. (Rəhmət diləmədiyi adam) dedi: “Nəyə görə ona rəhmət dilədin, mənə isə diləmədin?” Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) dedi: “O, Allaha həmd etdi, sən isə Ona həmd etmədin” (əl-Buxari: 6225). Başqa bir hədisdə isə Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) belə demişdir: “Sizdən biriniz asqırıb Allaha həmd etsə ona rəhmət diləyin. Yox əgər Allaha həmd etməsə, o halda ona rəhmət diləməyin” (Müslim: 2992).

Lakin atanın oğluna, müəllimin tələbələrinə və buna oxşar hallarda təlim məqsədilə bu zikrləri bilməyən insanlara xatırlatması daha gözəldir.

Əgər insan təkrar-təkrar asqırdıqda onun üçün yalnız üç dəfə rəhmət dilənir və bundan artıq asdqırdıqda isə artıq ona rəhmət dilənmir.

Əbu Hureyradan (Allah ondan razı olsun) hədisdə deyilir: “(Din) qardaşın (asqırdıqda) üç kərə ona rəhmət dilə! Bundan artıq asqırarsa (bil ki,) artıq onu zökəm tutub” (Əbu Davud: 5034; əl-Albani hədisə ‘‘həsən moquf və mərfu’’ demişdir: «Sahihu Əbi Davud», 4/308).

Sələmə ibn Əkva (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir: “(Bir dəfə) Peyğəmbərin (salləllahu aleyhi və səlləm) yanında ikən bir nəfər asqırdı və Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) ona: «Yərhəmukəllah» – dedi: Adam bir də asqırdıqda Peyğəmbər (salləllahu aleyhi və səlləm) dedi: “Bu adamı zökəm tutub” (Müslim: 2993).

Nəticə budur ki, iki halda insana asqırdıqda rəhmət dilənmir:

1.Asqırıb Allahı həmd etmədikdə;

2.Üç kərədən artıq asqırdıqda.