brightness_1
अफजल (उत्कृष्ट) समयमा तहज्जुद पढ्नु सुन्नत हो ।
प्रश्न : रातको कुन समयमा तहज्जुद पढ्नु अफजल हो ?
जवाफ : ईशाको सलाह पढिसकेपछि फज्रको अजान नहुन्जेलसम्म, जुनसुकै समयमा तहज्जुद र वित्रको सलाह पढ्न सकिन्छ भन्ने कुरा सबैलाई थाहा नै छ ।
यसको प्रमाण :
आइशा (रदियल्लाहु अन्हा) को हदीसमा छ, “रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ईशाको सलाह पढिसकेपछि फज्रको अजान हुनु भन्दा केही समय अघिसम्ममा ११ रकात तहज्जुद पढ्नुहुन्थ्यो । २ रकातपछि सलाम फेर्नुहुन्थ्यो र अन्तमा १ रकात वित्र पढ्नुहुन्थ्यो ।” (बुखारी : २०३१), (मुस्लिम : ७३६)
तहज्जुद पढ्ने उत्कृष्ट समय : मध्यरातपछिको अन्तिम एक तिहाई प्रहर हो ।
अर्थात : पहिला रातलाई ६ भागमा बराबर-बराबर बाँड्नुहोस् । प्रथम ३ भाग (मध्यरात) सम्म सुत्नुहोस् अनि चौथो र पाँचौं भागमा सलाह पढ्नुहोस् र छैटौं भागमा आराम गर्नुहोस् ।
यसको प्रमाण : अब्दुल्लाह बिन अम्र (रदियल्लाहु अन्हुमा) को हदीसमा छ, रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ : “अल्लाह तआलालाई दाऊद (अलैहिस्सलाम) को रोजा (ब्रत) र सलाह (नमाज) अति मन पर्थ्यो । उनी मध्यरातसम्म सुत्ने गर्थे, फेरी एक तिहाई रातसम्म सलाह पढ्ने गर्थे, अनि रातको छैटो भागमा आराम गर्थे । त्यसैगरी उनी एक दिन बिराएर ब्रत बस्ने गर्थे ।” (बुखारी : ३४२०), (मुस्लिम : ११५९)
- यदि कोही माथि उल्लेखित हदीसमा अमल गर्न चाहन्छ भने रातको हिसाब कसरी गर्ने ?
रातलाई ६ भागमा बराबर-बराबर बाँड्नुहोस् । प्रथम ३ भाग (मध्यरात) सम्म सुत्नुहोस्, अनि चौथो र पाँचौं भागमा सलाह पढ्नुहोस् र छैटौं भागमा आराम गर्नुहोस् ।
त्यसैले आइशा (रदियल्लाहु अन्हा) को हदीसमा छ, “मैले रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) लाई सहरीको समयमा सधैं आराम गर्दै गरेको (सुतिरहेको) पाएँ ।” (बुखारी : ११३३), (मुस्लिम : ७४२)
यसरी हिसाब गरेर उत्कृष्ट समयमा तहज्जुद पढ्न सकिन्छ । जसको प्रमाण अब्दुल्लाह बिन अम्रको हदीसमा माथि प्रस्तुत भइसकेको छ ।
समग्रमा, कुन समयमा तहज्जुद पढ्नु उत्कृष्ट हो भन्ने कुरालाई ३ दर्जामा बाँडिएको छ :
पहिलो दर्जा : प्रथम ३ भाग, मध्यरात हो, यो समयमा सुत्नुहोस् । बाँकी रातको चौथो र पाँचौं भागमा सलाह पढ्नुहोस् र छैटौं भागमा आराम गर्नुहोस् ।
यसको प्रमाण : अब्दुल्लाह बिन अम्र (रदियल्लाहु अन्हुमा) को हदीसमा माथि बयान भइसकेको छ ।
दोस्रो दर्जा : रातको अन्तिम एक तिहाई प्रहरमा सलाह पढ्नुहोस् ।
यसको प्रमाण :
अबू-हुरैरह (रदियल्लाहु अन्हु) को हदीसमा छ, रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ : “जब रातको अन्तिम प्रहर हुन्छ, तब अल्लाह तआला पहिलो आकाशमा आउनुहुन्छ अनि भन्नुहुन्छ : “कोही छ, जसले मलाई पुकारोस् र म उसको पुकारलाई स्वीकार्नेछु । कोही छ, जसले मसित मागोस् र म उसको मागलाई पुरा गर्नेछु । कोही छ, जसले मसित माफी मागोस् र म उसलाई माफ गर्नेछु । उहाँ हरेक रातको अन्तिम प्रहरमा पहिलो आकाशमा आउनुहुन्छ ।” (बुखारी : ११४५), (मुस्लिम : ७५८)
तर, यदि कोही रातको अन्तिम प्रहरमा उठ्न सक्दैन भने उसले रातको जुनसुकै समयमा तहज्जुद र वित्र पढ्न सक्छ ।
तेस्रो दर्जा : रातको पहिलो प्रहरमा सलाह पढ्नु ।
यसको प्रमाण :
जाबिर (रदियल्लाहु अन्हु) को हदीसमा छ, रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ : “जसलाई रातको अन्तिम प्रहरमा उठ्न नसक्ने डर छ, उसले रातको पहिलो प्रहरमा वित्रको सलाह पढुन् र जो रातको अन्तिम प्रहरमा पढ्न रूचाउँछ, उसले अन्तिम रातको प्रहरमा वित्रको सलाह पढुन् । किनभने रातको अन्तिम प्रहरमा फरिश्ताहरू हाजिर हुन्छन् र यो उत्कृष्ट समय हो ।” (मुस्लिम : ७५५)
रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले अबू-जर, अबू-दर्दा र अबू-हुरैरह (रदियल्लाहु अन्हुम) लाई गर्नुभएको वसीयत; “सुत्नु भन्दा पहिला वित्रको सलाह पढ्नु” माथि उल्लेखित तेस्रो दर्जा अन्तर्गत पर्दछ ।
अबू-जर (रदियल्लाहु अन्हु) को हदीसलाई (निसाई फिस्-सुननुल्-कुब्रा : ९९२८) : २७१२ मा बयान गरेका छन् र शैख अल्बानी (रहेमहुल्लाह) ले सहीहा : २१६६ मा ‘सही’ भनेका छन् ।
अबू-दर्दा (रदियल्लाहु अन्हु) को हदीसलाई अहमदले : २७४८१ र अबू-दाऊदले : १४३३ मा बयान गरेका छन् र शैख अल्बानी (रहेमहुल्लाह) ले ‘सही’ अबू-दाऊद : ५/१७७ मा ‘सही’ भनेका छन् ।
र अबू-हुरैरह (रदियल्लाहु अन्हु) को हदीसलाई मुस्लिमले : ७३७ मा बयान गरेका छन् ।
