brightness_1 Mazmaza ve İstinşak ile Başlamak.

Osman radıyallahu anh, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in abdest: iste şöyle demiştir: “…mazmaza yaptı, istinşak yaptı sonra yüzünü üç kez yıkadı…”

Buhari (199), Müslim (226)

Mazmazayı ve istişak yapmayı, yüzü yıkamadan sonraya bırakmak caizdir.

İstinşak (abdest veya gusül sırasında buruna su çekip temizlemek)

Mazmaza (Yıkama, çalkalama, suyu ağızda çalkalayarak hareket ettirme.)

brightness_1 Oruçlu Olmak Dışında Mazmaza ve İstinşakı İyice Yapmak

Nitekim Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem Lakît b. Sabira'ya şöyle buyurmuştur:

“Güzel bir şekilde abdest al. Parmakların arasını hilalle (Parmakların arasını aralayıp yıkamak) ve oruçlu olmadıkça (abdest alırken) burnuna iyice su çek.”

Ahmed (17846), Ebu Davud: (142) İbn Hacer; bu hadis sahihtir, demiştir. (El İsâbe: 15/9) Elbani, “Sahih-i Tirmizi’de hadis sahihtir, demiştir. Mazmaza (yıkama, çalkalama, suyu ağızda çalkalayarak hareket ettirme) Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in “Güzel bir şekilde abdest al” ifadesinden alınmıştır.

İbn Useymîn (Allah ona rahmet etsin) şöyle demiştir: “Mazmazayı abartmak (İyice yapmak.): Suyu ağızda kuvvetlice hareket ettirmendir. Böylece su, ağzın her yerine ulaşır. İstinşakı abartmak (İyice yapmak.) ise suyu burna kuvvetli bir nefes ile çekip sümkürmek ile olur…Oruçlu kimsenin abartma (mübalağa) yapması mekruhtur. Çünkü mazmaza ve istinşakta suyu iyice çekmek ve hareket ettirmek suyu yutmaya veya burun yoluyla suyun mideye ulaşmasına sebebiyet verebilir.” el-Mumti: (1/171)

Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in “Güzel bir şekilde abdest al” sözü ile kastedilen abdestten vücudun her bir parçasının hakkını tam olarak vermektir. İsbâğ’ın (suyu vücudun her bir parçasına gerektiği gibi ulaştırmak) vaciptir. Müstehap olan isbâğ ise kendisi olmaksızın abdestin tamamlandığı yıkamadır. İsbâğ’ın sevabı büyüktür, ancak kışın suyun soğuk olduğu, sıcak su bulunamadığı ve yazın suyun sıcak olduğu ve serin su bulunamadığı gibi zorluk durumları bunun dışındadır. Böylesine zor durumlarda abdest alıp abdestini güzelleştirirse (isbâğ) yaparsa derecesini daha çok yükseltir ve günahlarına kefaret olur.

Buna şu hadis işaret etmektedir:

Ebû Hureyre radıyallahu anh’dan rivâyet edildiğine göre, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:

“Allah’ın hataları sildiği ve dereceleri yükselttiği şeyin ne olduğunu size bildireyim mi?”

Ashâb-ı Kirâm:

“Evet ya RasûlAllah” dediler. Bunun üzerine Allah’ın Rasûlu sallâllâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu.

“Zorluklara rağmen abdesti tam olarak almak, camilere gitmek için atılan adımların çokluğu, bir namazdan sonra diğer bir namazı kılmak için beklediğiniz zaman. İşte asıl ribât bunlardır.” (Müslim 251)

brightness_1 Abdest Uzuvlarını Üçer kez Yıkamak.

Birinci yıkamak vacip, iki ve üçüncü yıkamalar ise sünnettir.

Bunun delili şu hadistir:

Buhari’nin Sahih’inde rivayet ettiğine göre İbn Abbâs radıyallahu    anhu şöyle demiştir:

“Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, abdest azuvlarını birer kez yıkayarak abdest aldı.”

Buhari (157)

Yine Buhari’nin Sahih’inde rivayet ettiğine göre Abdullah b. Zeyd radıyallahu    anh şöyle demiştir: “Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, abdest azuvlarınıı ikişer kez yıkayarak abdest aldı.”

Buhari (158)

Buhari ve Müslim’de Osman radıyallahu anh’dan rivayet olunduğuna göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem abdest azuvlarını üçer kez yıkayarak abdest almıştır.”

Buhari (159)

Bundan dolayı abdesti bazen, rivayetlerde geldiği gibi birer kez, ikişer kez veya üçer kez yıkayarak çeşitli şekilde almak tercih edilmiştir. Aynı şekilde bazen de uzuvları yıkarken yüzü üç kez, kolları iki kez ve ayakları da bir kez yıkamak gibi farklı sayılarda yıkayarak abdest almak da Buhari ve Müslim’de, Abdullah b. Zeyd radıyallahu    anh’dan sabit olan hadise göre daha faziletlidir. Bkz. Zâdu’l Meâd (1/192)

Ancak faziletli olan abdest azalarının tatamını üçer kez yıkamak daha faziletlidir. Zira Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yolu budur.

brightness_1 Abdestten Sonra Yapılan Dualar.

Ömer Radıyallahu anh’dan rivayet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Eğer sizden biri abdesti sonuna kadar, olması gerektiği gibi alır ve sonra:

“Eşhedu en lâ ilâhe illâ’llâhu vahdehû lâ şerîke leh ve eşhedu enne Muhammeden abduhu ve rasûluhu”

“Ben, Allah'tan başka ibadete layık hiçbir ilah olmadığına ve Muhammed'in (sallallahu aleyhi ve sellem) Allah'ın kulu ve Rasûlu olduğuna şahitlik ederim" derse, o kimseye cennetin sekiz kapısı birden açılır. Onların hangisinden dilerse ondan girer.” Müslim (234 no ile) rivayet etmiştir.

Veya, Ebu Saîd radıyallahu anh’dan merfü olarak rivayet edilen şu hadiste geldiği gibi dua eder: “Kim, Abdest alır da abdestini bitirdikten sonra;

“Subhâneke Allahumme ve bi-hamdike eşhedu en lâ ilâhe illâ ente estağfiruke ve etûbu ileyke”

“Allah’ım! Sana hamdederek seni tüm noksanlıklardan tenzih ederim. Şahitlik ederim ki senden başka ibadete layık hiçbir ilah yoktur. Senden bağışlanma diler ve Sana tevbe ederim” derse Allah onun için bir mühür koyar ve bu Arş’ın altına yükseltilir ve bu kıyamete kadar kırılmaz.”

Nesâ’i, ‘Amelu’l-Yevm ve’l-Leyle (sy. 147), Hakim (1/752) rivayet etmiştir, İbn Hacer (Allah ona rahmet etsin) isnadı sahihtir demiş ve şeklemiştir: rivayet mecküf olarak sahihtir. Fakat bu durum hadise zarar vermez, zira hadiste geçen konu görüşle elde edilecek ve bir görüş ortaya konulacak durum değildir. Bundan dolayı hadis merfü hadis hükmündedir.

Bkz. Netâicu’l Efkâr (1/246) Bkz. Elbânî (Allah ona rahmet etsin), İrvâ’u’l-Galîl (1/135; 3/94

Bundan dolayı müslüman abdest almak için kaktığı zaman içerisinde üç büyük faziletin olduğu bir ibadeti yapmak için kaltığını zihninde canlandırmalıdır. Bu faziletler; Allah sevgisi, günahların bağışlanması ve abdest azuvlarına kıyamet günü bir zinet giydirilmesidir. O halde bu ibadetin faziletler hususunda nasıl bir kazanç olduğunu hissetmek için yöneldiği şeyin farkına varmalıdır.

Allah-u Tealâ şöyle buyurmuştur: “Muhakkak ki Allah, çokça tövbe edenleri ve temizlenenleri sever.” (Bakara: 222)

Ebu Hureyre radıyallahu    anh’dan merfü olarak rivayet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Müslim veya mü'min bir kul abdest alır da yüzünü yıkarsa, gözleri ile baktığı her günah suyla yada suyun son damlasıyla yüzünden çıkar. Ellerini yıkadığı vakit ellerinin tuttuğu her günah suyla yada suyun son damlasıyla beraber ellerinden çıkar, ayaklarını yıkadığında ayaklarının yürüyerek işlediği her günah suyla yada suyun son damlasıyle birlikte çıkar. Nihayet o kul günahlardan temizlenip çıkar.” Müslim (244) rivayet etmiştir. Yine Ebu hureyre radıyallahu    anh şöyle demiştir: Halilim, (dostum) sallallahu aleyhi ve sellem’i şöyle buyururken işittim: “Müminin nuru abdest suyunun ulaştığı yere kadar varır.” Müslim (250) rivayet etmiştir.